ایثار حضرت زهرا(س)
ما باید این راه را برویم. ما هم باید گذشت کنیم، ایثار کنیم، اطاعت خدا کنیم، عبادت کنیم. مگر نمیگوییم که «حتّی تورّم قدماها»(۱) اینقدر در محراب عبادت خدا ایستاد! [حضرت زهرا(س)]ما هم باید در محراب عبادت بایستیم. ما هم باید ذکر خدا بگوییم. ما هم باید محبت الهی را در دلمان روزبهروز زیاد کنیم. مگر نمیگوییم که با حال ناتوانی به مسجد رفت، تا حقی را احقاق کند؟ ما هم باید در همهی حالات تلاش کنیم، تا حق را احقاق کنیم. ما هم باید از کسی نترسیم. مگر نمیگوییم که یکتنه در مقابل جامعهی بزرگ زمان خود ایستاد؟ ما هم باید همچنان که همسر بزرگوارش فرمود «لا تستوحشوا فی طریق الهدی لقلّة اهله»،(۲) از کم بودن تعدادمان در مقابل دنیای ظلم و استکبار نترسیم و تلاش کنیم. مگر نمیگوییم که آن بزرگوار کاری کرد که سورهی دهر دربارهی او و شوهر و فرزندانش نازل شد؟ ایثار نسبت به فقرا و کمک به محرومان، به قیمت گرسنگی کشیدن خود؛ «و یؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه».(۳) ما هم باید همین کارها را بکنیم.
این نمیشود که ما دم از محبت فاطمهی زهرا(سلاماللَّهعلیها) بزنیم، در حالی که آن بزرگوار برای خاطر گرسنگان، نان را از گلوی خود و عزیزانش - مثل حسن و حسین(علیهماالسّلام) و پدر بزرگوارشان(علیهالسّلام) - برید و به آن فقیر داد؛ نه یک روز، نه دو روز؛ سه روز!(۴) ما میگوییم پیرو چنین کسی هستیم؛ ولی ما نه فقط نان را از گلوی خود نمیبُریم که به فقرا بدهیم، اگر بتوانیم، نان را از گلوی فقرا هم میبُریم!
این روایاتی که در «کافی» شریف و بعضی از کتب دیگر در باب علامات شیعه هست، ناظر به همین است؛ یعنی شیعه بایستی آنطوری عمل کند. ما باید زندگی آنها را در زندگی خود - ولو به صورت ضعیف - نمایش بدهیم.۱۳۷۰/۱۰/۰۵
مناقب آل أبی طالب علیهمالسلام ، ابن شهر آشوب مازندرانی ج ۳ ص ۳۴۱ ؛ بحارالانوار،علامه مجلسی ج ۴۳ ص ۸۴ ؛
ما کان فی هذه الامه اعبد من فاطمه کانت تقوم حتی تورم قدماها ....
ترجمه:
حسن بصری گوید: در بین این مردم کسی عابدتر از فاطمه نیست آنقدر در نماز میایستاد که قدمهایش ورم میکرد.
أَیُّهَا النَّاسُ لَا تَسْتَوْحِشُوا فِی طَرِیقِ الْهُدَى لِقِلَّةِ أَهْلِهِ فَإِنَّ النَّاسَ قَدِ اجْتَمَعُوا عَلَى مَائِدَةٍ شِبَعُهَا قَصِیرٌ وَ جُوعُهَا طَوِیلٌ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا یَجْمَعُ النَّاسَ الرِّضَا وَ السُّخْطُ وَ إِنَّمَا عَقَرَ نَاقَةَ ثَمُودَ رَجُلٌ وَاحِدٌ فَعَمَّهُمُ اللَّهُ بِالْعَذَابِ لَمَّا عَمُّوهُ بِالرِّضَا فَقَالَ سُبْحَانَهُ فَعَقَرُوها فَأَصْبَحُوا نادِمِینَ فَمَا کَانَ إِلَّا أَنْ خَارَتْ أَرْضُهُمْ بِالْخَسْفَةِ خُوَارَ السِّکَّةِ الْمُحْمَاةِ فِی الْأَرْضِ الْخَوَّارَةِ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ سَلَکَ الطَّرِیقَ الْوَاضِحَ وَرَدَ الْمَاءَ وَ مَنْ خَالَفَ وَقَعَ فِی التِّیهِ .
ترجمه:
اى مردم، در راه هدایت از کمى اهل آن وحشت نکنید، که مردم بر سر سفرهاى گرد آمدهاند که زمان سیرى آن اندک، و مدّت گرسنگى آن طولانى است. اى مردم، جز این نیست که خشنودى و خشم است که مردم را بر محورى جمع مىکند. غیر این نبود که ناقه ثمود را یک نفر پى کرد، امّا عذاب خداوند همه را گرفت چون همگان به آن برنامه رضایت دادند، خداوند سبحان فرمود: «همه آن را پى کردند، پس همه پشیمان شدند». آن گاه سرزمین آنان بر اثر فرو رفتن صدا کرد مانند صداى فرورفتن آهن داغ در زمین نرم و هموار. اى مردم، هر که راه راست و روشن را به پیماید به آب رسد، و هر که بیراهه رود در بیابان به سرگردانى افتد.
وَالَّذینَ تَبَوَّءُوا الدّارَ وَالإیمانَ مِن قَبلِهِم یُحِبّونَ مَن هاجَرَ إِلَیهِم وَلا یَجِدونَ فی صُدورِهِم حاجَةً مِمّا أوتوا وَیُؤثِرونَ عَلىٰ أَنفُسِهِم وَلَو کانَ بِهِم خَصاصَةٌ ۚ وَمَن یوقَ شُحَّ نَفسِهِ فَأُولٰئِکَ هُمُ المُفلِحونَ
ترجمه:
و برای کسانی است که در این سرا [= سرزمین مدینه] و در سرای ایمان پیش از مهاجران مسکن گزیدند و کسانی را که به سویشان هجرت کنند دوست میدارند، و در دل خود نیازی به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمیکنند و آنها را بر خود مقدّم میدارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند؛ کسانی که از بخل و حرص نفس خویش باز داشته شدهاند رستگارانند!
تفسیر، فرات بن ابراهیم کوفى ص ۵۲۸ ؛ بحار الانوار،علامه مجلسی ج۳۵ ص۲۵۳ ؛
فی قوله تعالى وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً قال نزلت فی علی [بن أبی طالب ع] و [زوجته] فاطمة [بنت محمد] و جاریة لهما و ذلک أنهم زاروا رسول الله ص فأعطى کل إنسان منهم صاعا من الطعام [طعام] فلما انصرفوا إلى منازلهم جاء [هم] سائل یسأل فأعطى علی صاعه ثم دخل یتیم [علیه علیهم] من الجیران فأعطته فاطمة بنت محمد صاعها فقال لها علی إن رسول الله ص کان یقول قال الله و عزتی و جلالی لا یسکت [بکاء الیتیم بکاؤه] الیوم عبد إلا أسکنته من الجنة حیث یشاء ثم جاء أسیر من أسراء أهل الشرک فی أیدی المسلمین یستطعم فأمر علی السوداء خادمهم فأعطته صاعها فنزلت فیهم الآیة وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً.
ترجمه:
- ۹۳/۱۲/۰۸